SketchUp/اسکچاپ نرم افزاری کم حجم و بسیار سریع برای طراحی سه بعدی و پرکاربرد در حوزه های مختلف از جمله معماری، طراحی داخلی، عمران، مکانیک، تاسیسات، انیمیشن و بازی های رایانه ای با توانایی پشتیبانی از فرمتهای برنامه های مهندسی و سه بعدی (dwg,dxf,3ds,kmz,obj,…) و همچنین فرمتهای فایلهای گرافیکی (tif,jpg,bmp,png,tga,psd,…) و فایلهای ویدیویی (avi,mp4,…) برای ایجاد انیمشین میباشد.
این نرم افزر که متعلق به شرکت Trimble است، در حال حاضر هم به عنوان یک برنامه مبتنی بر وب، SketchUp Free ، و یک نسخه پولی با عملکرد اضافی، SketchUp Pro در دسترس است.
مقدمه ای بر اسکچاپ و طراحی سه بعدی
همانطور که میدانید امروزه طراحی سه بعدی در بسیاری از حوزه های مختلف دارای کاربرد می باشد. در بسیاری از مشاغل از این فناوری استفاده می شود که تاثیر آن غیرقابل انکار می باشد. از مشاغلی که در دسته پر استفاده کننده ترین این فناوری است معماری، دکوراسیون و مهندسی ساختمان می باشد. شاهد این امر وجود نرم افزارهای سه بعدی سازی بسیار زیاد در میان تولیدات شرکت های بزرگ نرم افزاری است.
با یادگیری این نرم افزار میتوانید به راحتی ایده های خود را (اعم از معماری، طراحی داخلی و دکوراسیون، طراحی نما، طراحی اشیا و …) در یک فضای سه بعدی پیاده کرده و بوسیله ابزار Styles جلوه های مختلف به آن بدهید و بدینوسیله طرح نهایی خود را قبل از اجرای آن مشاهده و در صورت نیاز اصلاحات خود را اعمال کنید.
همچنین با استفاده از خروجی های متنوع این نرم افزار (نقشه، اسلاید، انیمیشن و …) میتوانید از طرح ها و ایده های خود نمایشی زیبا و قابل فهم برای مخاطبین خود ارائه دهید. اسکچاپ که مدتی است وارد میدان نبرد با نرم افزار های توانایی چون تری دی مکس(3ds Max)، مایا (Maya)، رویت (Revit)، سینما ۴ دی (Cinema 4D)، راینو (Rhino) و … شده است به لطف کاربری آسان، محیط ساده و کاربر پسند خود توانسته بوسیله ابزار، امکانات و افزونه هایی که روز به روز در حال گسترش میباشند جایگاه قابل قبولی در میان اهل فن باز کند.
مهمترین ابزاری که برای عموم شناخته شده است افزونه (پلاگین) وی ری (V.Ray) محصول شرکت Chaos Group میباشد. تلفیق یک نرم افزار سه بعدی سازی قوی و سریع با این افزونه (V.Ray) محصولی بسیار کارآمد و قابل توجه میباشد . توصیه شخصی اینجانب به تمامی کاربران اسکچاپ یادگیری افزونه V.Ray میباشد.
تصاویر رندر شده توسط Vray
تاریخچه نرم افزار اسکچاپ
شرکت نرم افزار @Last
نرم افزار اسکچاپ اولین بار توسط کمپانی نرم افزاری اَت لَست (@Last) در سال 1999 تولید و ارائه شد. اسکچاپ با فضا و دکمه های کاربرپسند و روش مدلسازی آسان، مورد توجه بسیاری از طراحان قرار گرفت تا جایی که در سال 2000 میلادی جایزه «بهترین محصول یا خدمات جدید» را نیز به خودش اختصاص داد.
شرکت Google
اسکچاپ به صورت جدی به پیشرفت خود ادامه داد تا جایی که کمپانی گوگل، شرکت نرم افزاری اَت لست را در سال 2006 خریداری کرد. البته هدف گوگل به طور مستقیم نرم افزار اسکچاپ نبود بلکه خود شرکت @last را به دلیل توسعه پلاگین هایی برای GoogleEarth خریداری کرد. و این امکان به محبوبیتِ این نرم افزار افزود. از آن به بعد نرم افزار اسکچاپ تا ورژن 8 با نام رسمی گوگل اسکچاپ (Google SketchUp) وارد بازار شد.
در ۱۷ نوامبر سال ۲۰۰۸، SketchUp7 عرضه شد و در آن تغییراتی ایجاد شده بود که استفاده از آن را آسان تر می کرد. این تغییرات شامل ادغام SketchUp Component Browser با Google 3D Warehouse، LayOut 2 و Component های پویایی بود که قابلیت تغییر اندازه دارند. در این ورژن دیگر از Windows 2000 پشتیبانی نمیشد.
در ۱ سپتامبر سال ۲۰۱۰، SketchUp 8 عرضه شد که اطلاعات مکان جغرافیایی مدل با Google Maps و Building Maker ادغام شده بود. مکان جغرافیایی همیشه در فایل KMZ ذخیره می شود. خود طرح های ساختمانی با پسوند SKP ذخیره می شوند.
شرکت Trimble
در سال 2012 گوگل، امتیاز رسمی نرم افزار اسکچاپ را به شرکت تریمبل (Trimble) واگذار کرد و پس از آن این نرم افزار از نسخه ی SketchUp2013 تا کنون تحت اختیار این شرکت توسعه پیدا کرده و تحت قالب نسخه‌های متفاوت وارد بازار می شود.
SketchUp 2014 در ۲۶ فوریه سال ۲۰۱۴ عرضه شد.
SketchUp 2015 در ۴ نوامبر سال ۲۰۱۵ عرضه شد.
SketchUp 2016 در ۱۷ نوامبر سال ۲۰۱۶ عرضه شد.
SketchUp 2017 در ۷ نوامبر سال ۲۰۱۶ عرضه شد.
مزایای نرم افزار اسکچاپ
سازندگان نرم افزار اسکچاپ بر این عقیده بودند که نرم افزارهای مدلسازی پیچیدگی و تنظیمات زیادی دارند، که باعث کاهش سرعت یادگیری یا افزایش زمان مدلسازی می شود و از طرفی نیازمند این است که شخص طراح، کاملاً به ابزارهای آن نرم افزار مسلط باشد تا بتواند هر چیزی را که می خواهد مدلسازی کند؛ بنابراین اسکچاپ را تولید کردند تا طراحان به سادگی بتوانند کانسپت های خود را به مدل سه بعدی تبدیل کنند.
اصول کاری نرم افزار اسکچاپ بر پایه تبدیل خط به صفحه و تبدیل صفحه (سطح) به حجم است که نسبت به سایر نرم افزارهای سه بعدی، کار را برای کاربر به شدت راحت کرده و طراحان ارتباط بسیار خوبی با آن برقرار می کنند، به همین دلیل این نرم افزار یکی از مناسب ترین گزینه ها برای کانسپت دیزاین است یعنی شما به راحتی می توانید با بازی با سطوح و احجام مختلف در نرم افزار اسکچاپ ایده پردازی کنید و خلاقیت خود را به نمایش بگذارید.
از مزایا و قابلیتهای مهم آن میتوان موارد زیر را برشمرد
- نیاز کمتر به منابع سخت افزاری نسبت به سایر نرم افزارهای سه بعدی سازی
- کاربری آسان و محیط کاربر پسند و ارائه ساده کلیه ابزارهای لازم برای طراحی سه بعدی برخلاف دیگر نرم افزارها
- روش های کارآمد و ساده در مدلسازی به جای روش های پیچیده قدیمی (تکنیک انحصاری Push & Pull)
- وجود مدل ها و آبجکت های آماده و ارتباط با دیگر نرم افزارهای سه بعدی سازی
- استفاده از امکانات گسترده و نسبتا رایگان (3dWareHouse,Plugins,Components,Styles,LayerBiulder,…)
- توانایی مجازی سازی دقیق نور، سایه اندازی و زاویه تابش خورشید بر اساس زمان و مکان پروژه از طریق ارتباط با google earth
- ساخت مدلهای هوشمند و دینامیک و طراحی بر پایه BIM
- سازگاری کامل با افزونه Ray
- اتصال به پرینتر سه بعدی
نسخه ها
همان طور که گفتیم از سال 2013 میلادی به بعد، اسکچاپ در چند نسخه ی متفاوت به بازار ارائه شد. نرم افزار اسکچاپ هم نسخه های رایگان و هم نسخه های پولی دارد که البته در ایران به دلیل عدم وجود قانون کپی رایت، تمام نسخه های آن به رایگان در دسترس طراحان قرار دارد.
Sketchup Studio
در این نسخه که قابلیت تحلیل نور و انرژی را نیز به آن اضافه شده است همه چیز در تجزیه و تحلیل انرژی، تجزیه و تحلیل نور روز، اندازه گیری HVAC، تجزیه و تحلیل راحتی حرارتی و انتشار کربن قابل محاسبه است. بنابراین به زودی شاهد آن خواهیم بود که نرم افزار SketchUp در کنار سایر نرم افزارهای BIM خودنمایی کند؛ چون قابلیت انتقال دیتاهای IFC به رویت را نیز به ویژگی های خود اضافه کرده است.
Sketchup Pro
اسکچاپ پرو، نسخۀ پریمیوم نرم افزار اسکچاپ است و قدرتمندترین نسخۀ این نرم افزار نیز به شمار می رود،که توسط شرکت ها، طراحان و معماران حرفه ای استفاده می شود. دقت این نسخه بسیار بالا بوده و شما می توانید مطمئن باشید که همۀ جزئیات در طرحتان طراحی میشود.
Sketchup Shop
تفاوت این ورژن با نسخه ی SketchUp Pro در این است که نسخه shop به صورت وب اپلیکیشن است و با مرورگر باز می شود در صورتی که نسخه Pro یک نرم افزار است. نجارها یا سازندگانی که با دستگاه های برش CNC، پرینترهای سه بعدی و … کار می کنند، مخاطبین این ورژن اسکچاپ هستند.
این ورژن اسکچاپ که به نسخه ی اسکچاپ کارگاهی معروف است همچنین مناسب طراحانی است که خودشان میخواهند طرح خودشان را هم بسازند. یعنی یا برای ساخت ماکت از این نسخه استفاده کنند یا این که مدل را در مقیاس واقعی تولید کنند.
Sketchup Make
این نسخه که قبلا SketchUp for Home and Personal Use نام داشت در ماه مه 2013 معرفی شد و از نسخه های رایگان اسکچاپ به شمار میرود. این نسخه از نرم افزار اسکچاپ، برای استفاده های خانگی (غیر تجاری) و مقاصد آموزشی مورد استفاده قرار می گرفت و شما موقع نصب آن باید تعهد می دادید که از آن برای اهداف تجاری استفاده نکنید. این نسخه در 30 روز اول، امکانات نسخه Pro را در اختیار کاربران قرار می داد. پس از نوامبر 2017 هیچ نسخه ای بیشتر از آن ارائه نشده است.
Sketchup Free
اسکچاپ نسخه رایگاندر سال 2017 معرفی شد می توان گفت که این نسخه از این نرم افزار، به عنوان جایگزینِ نسخۀ اسکچ آپ میک معرفی شد. این نسخه مبتنی بر وب است و فقط به صورت آنلاین می توانید از آن استفاده کنید و در صورت عدم دسترسی به اینترنت، نمی توانید از آن بهره ببرید. در اسکچاپ رایگان طرحها بر روی بستر ابری ذخیره میشوند. نسخۀ رایگان اسکچاپ، محدودیت های بیشتری دارد؛ به عنوان مثال، به شما اجازۀ ویرایش بافت ها را نمی دهد.
SketchUp Viewer
در این نسخه از اسکچاپ، که توسط تریمبل منتشر شده است، شما فقط امکان مشاهده، بررسی و حرکت در محیط نرم افزار اسکچاپ را دارید. بسیاری از مواقع طراح میخواهد که مدل سه بعدی اسکچاپ را به صورت سه بعدی به کارفرما یا هم تیمی هایش نشان دهد ولی نمی خواهد آن ها به مدل سه بعدی دسترسی داشته باشند یا بتوانند در طرح تغییری ایجاد کنند، البته میتوان تغییراتی جزیی مثل روشن و خاموش کردن سایه ها یا تغییر حالات و زوایای دید به وجود آورد. شما می توانید این نسخه از اسکچاپ را روی تلفن همراهتان، ios یا Androidداشته باشید و برای افراد دیگر ارسال کنید.
در مطلب زیر درباره دکوراسیون داخلی و ابزارهای کاربردی بیشتر بخوانید:
کتابخانه آبجکت های آماده –3Dwarehouse
3Dwarehouse یک کتابخانه باز از مدلهای آماده است که یکی از محبوب ترین و پربازدید ترین مراجع دانلود آبجکت است که بیش از دو میلیون مدل سه بعدی برای دانلود دارد و در آن کاربران اسکچاپ میتوانند به طور رایگان مدل های 3D را به اشتراک بگذارند و دانلود کنند. این سایت در واقع منبع و مرجع بسیار بزرگی برای طراحان سه بعدی و معماران به حساب می آید. مدل های این کتابخانه آنلاین را می توانید مستقیماً بر روی فایل اسکچاپتان دانلود کنید و نیازی به دانلود آن روی سیستم تان ندارید.
از سال ۲۰۱۴ شرکت Trimble یک ورژن جدید از 3D Warehouse را راه اندازی کرده است که شرکت ها می توانند یک صفحه رسمی با کاتالوگی از محصولات سه بعدی خودشان را داشته باشند.
صاحب امتیاز اختراع
نرم افزار اسکچاپ دارای ثبت اختراع ایالات متحده 6،628،279 ، اعطا شده در سپتامبر 2003، به خاطر تکنولوژی “Push/Pull” میباشد.
