مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان ایران – صرفه جویی در مصرف انرژی – ویرایش چهارم 1399

0 (0)

توضیحات

ویرایش حاضر، که چهارمین ویرایش مبحث محسوب میگردد، دارای تغییرات مهمی است، که اهم آنها عبارتند از:
– برای رعایت ضوابط آئین نامه ماده 6۱ قانون اصلاح الگوی مصرف، در ویرایش جدید سه رده انرژی، به شرح زیر، تعریف شده است:

– «ساختمانهای مطابق مبحث 19 (EC)» پایین ترین رده انرژی تلقی می شود و دستیابی به این رده اجباری است.
– «ساختمان کم انرژی (+EC)» و «ساختمان بسیار کم انرژی (++EC)» رده های انرژی بالاتر هستند. تا زمانی که الزامی برای دستیابی به این رده ها در دیگر قوانین و آئین نامه ها مطرح نشده باشد، دستیابی به این رده ها اختیاری است.
چنین الگویی در دیگر کشورها نیز در نظر گفته شده است. برای مثال، در کشورهای اروپایی، طراحی و اجرای «ساختمانهای با مصرف انرژی نزدیک صفر» تا پایان سال 2018 اختیاری بود، ولی از آغاز سال 2019، مطرابق ضوابط جدید اروپا، لازم است طراحی و اجرای تمامی ساختمان های عمومی جدید مطابق ضوابط تعیین شده برای «ساختمانهای با مصرف انرژی نزدیک صفر» باشد. لازم بهذکر است که علاوه بر این، مقرر شده است که از پایان سال 2020 مبنای طراحی و اجرای تمامی ساختمانهای نو «ساختمانهای با مصرف انرژی نزدیک به صفر» باشد.

– در ویرایش های پیشین دو روش طراحی پوسته خارجی ساختمان مطرح شده بود. در ویرایش جدید، علاوه بر دو روش «تجویزی» و «موازنه ای (کارکردی)» دو روش دیگر، تحت عناوین «نیاز انرژی» و «کارایی انرژی» تخصصی ترین روش طراحی هستند. در عین حال، کمترین گزینه ها در طراحی و بیشترین هزینه اجرا در حالت استفاده از
روش تجویزی است، در حالی که بیشترین گزینه ها و حق انتخاب ها در طراحی و کمترین هزینه اجرا در صورتی قابل دستیابی است که از روش «کارایی انرژی» استفاده شود. توضیحات تکمیلی در این خصوص در بند 19-3-2-1 این مبحث ارائه شده است.
– فصل بندی مبحث بازبینی شده است. ضمن اینکه یک فصل به تعاریف اختصاص یافته است، فصل بندی بخشهای مربوط به روشهای طراحی نیز تغییر کرده است، و فصول ۵ تا 8، هر یک به یکی از روشهای مطرح شده اختصاص یافته اند، و زیر فصل هایی تحت عنوان «پوسته خارجی»، «تأسیسات مکانیکی» و «تأسیسات برقی»،  برای هر یک از فصول مربوط به روشهای طراحی در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، فصلی نیز تحت عنوان «ضوابط اجباری» در نظر گرفته شده است که حاوی ضوابطی است که در تمامی ساختمانها باید رعایت شوند.
در نتیجه، پس از تصمیم گیری در خصوص روش طراحی ترجیحی، کافی است طراح در وهله اول از رعایت شدن «ضوابط اجباری» مطرح شده در فصل ۴ اطمینان حاصل نماید، و سپس به فصل مربوط به روش انتخاب شده (۵ تا 8) مراجعه نماید.
– روش کارکردی ساختاری مشابه روش تجویزی پیدا کرده است، و در نتیجه، مقادیر متفاوتی برای ضرایب انتقال حرارت مرجع ارائه شده است. ساختار جدید این روش، بدون آنکه تغییر اساسی در آن صورت گرفته باشد، به طراح این امکان را میدهد که بدون نیاز به محاسبه پلهای حرارتی، و بدون نیاز به استفاده از ضرایب تعریف شده در پیوست 11 برای حالت عدم محاسبه پل حرارتی، طراحی پوسته خارجی را انجام دهد. علاوه بر این، برخی کاستی ها، از جمله وجود یک ضریب انتقال حرارت مرجع واحد برای دیوارها، بام ها و کف های در تماس با فضای کنترل نشده برطرف شده است.
– در ویرایش قبلی، در طراحی تنها ضریب انتقال حرارت شیشه و یا پنجره در نظر گرفته میشد. در ویرایش جدید، علاوه بر ضریب انتقال حرارت، جهت گیری پنجره، ضریب بهره گرمایی خورشیدی و همچنین نسبت ضریب عبور نور مرئی به ضریب بهره گرمایی خورشیدی نیز در طراحی تعیین کننده هستند. از طرف دیگر، مشخصات در نظر گرفته شده برای ساختمان مرجع، برای مناطق سردسیر (نیاز گرمایی غالب) و گرمسیر (نیاز سرمایی غالب)، و برای جهت های مختلف، متفاوت است، تا جدار نور گذر در نظر گرفته شده برای ساختمان مرجع بیشترین انطباق را با منطقه اقلیمی مورد نظر داشته باشد.
– در بخشهای مربوط به تأسیسات مکانیکی، علاوه بر موارد مطرح شده در ویرایش قبلی، موضوعات کلیدی دیگری نیز، از جمله حداقل بازدهی تجهیزات، کنترل و پایش، بازیافت و ذخیره سازی انرژی مدنظر قرار گرفته است.
– در روشهای مختلف طراحی، ضوابط جدیدی برای بهره گیری از سیستم های بر پایه انرژی های تجدید پذیر، در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، امکان جایگزینی استفاده از سیستم های بر پایه انرژی های تجدید پذیر با ارتقاء مشخصات حرارتی بام نیز پیش بینی شده است، که حق انتخاب مضاعفی را در اختیار طراح قرار میدهد.
– اهمیت ویژه ای به موضوع بهره گیری از روشنایی طبیعی معطوف شده است، تا علاوه بر ارتقاء شرایط محیط داخل، مصرف روشنایی مصنوعی نیز تا حد ممکن کاهش یابد.
– در بخش های مربوط به تأسیسات برقی، علاوه بر توجه به روشنایی مصنوعی، سیستم های کنترل و موتور ها، به موارد مهم دیگر نیز، از جمله کاربرد سیستم های تولید هم زمان، ترانسررفورماتور ها، مولد های نیروی برق اضطراری، بانک های خازن، سیستمهای اندازه گیری، آسانسورها و پلکان های برقی نیز پرداخته شده است.
– در پیوست ها تغییرات زیر صورت گرفته است:

– به جای مقادیر فیزیکی اصلی، تعاریف و علائم، پیوست 1، تحت عنوان فهرست واژگان، در نظر گرفته شده است، که حاوی واژه های معادل به زبان انگلیسی است.
– با توجه به تغییر الگوی طراحی شیشه ها و پنجره ها، پیوست «روش محاسبه شاخص خورشیدی» حذف گردیده است.
– پیوست جدیدی (پیوست ۵) تحت عنوان «برنامه زمانی بهره برداری ساکنین و عملکرد تجهیزات» برای ایجاد هماهنگی های لازم برای طراحی با استفاده از نرم افزارهای تخصصی اضافه شده است.
– روش محاسبه ضریب کاهش انتقال حرارت طرح که در ویرایش قبلی در فصل پوسته خارجی ساختمان آمده بود به پیوست 1 منتقل شده است.

– در تمامی بخش های این مبحث، برای استفاده هر چه آسانتر از متن آن، بعضی از پاراگراف ها دارای سبک قلم یا پشت زمینه متفاوتی، به شرح زیر هستند:

پشت زمینه خاکستری                : توضیحات یا توصیه های غیر الزامی
سبک قلم (فونت) ایتالیک Italic  : الزامات مطرح در زمان اجرا

در پایان، جا دارد از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان UNDP که این مرکز را با حمایت مالی در جهت دستیابی به اهرداف تعیین شده در بازبینی مبحث 19 مقررات ملی ساختمان یاری نمودند صمیمانه تشکر گردد.

کمیته تخصصی مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان